دکتر مرتضی خیرآبادی؛ عضو هیات مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران:
ایران فارما؛ رویدادی که حد و مرز نمی شناسد
لیلا به طلب- استقبال از پنجمین نمایشگاه ایران فارما به قدری گسترده بود که در عین افزایش فضا برای این نمایشگاه، یک ماه قبل از رسیدن به زمان برگزاری، تمام غرفه های این نمایشگاه خریداری شد. این در حالی بود که وسعت نمایشگاه پنجم نسبت به سال گذشته سی درصد افزایش یافته بود. اعضای سندیکای داروهای انسانی ایران به عنوان سیاستگذاران نمایشگاه های ایران فارما چشم انداز خاصی دارند آنهم برای نمایشگاهی که اختصاص فضا به شرکت های متقاضی حضور در آن محدود نباشد.
دکتر مرتضی خیرآبادی؛ عضو هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی می گوید اگر سال آینده، تنها ده هزار متر به متراژ نمایشگاه ایران فارما افزوده شود تعداد شرکت های حاضر در ایران فارما ۲۰۲۰ به دو برابر رقم فعلی خواهد رسید. برای اجرایی شدن این طرح، باید منتظر تلاش مجریان مصمم و مجرب نمایشگاه ایران فارما ماند. دکتر خیرآبادی جزئیات ناگفته ای را برای برگزاری باشکوه و بی نقص نمایشگاه ایران فارما یاداور می شود. نکاتی که از ایران فارما در سال های پیش رو رویدادی ایده آل می سازد.
نمایشگاه ایران فارما را از دوره اول تا کنون چگونه دیده اید؟ این رویداد از نظر شما طی این سال ها چه تغییراتی یافت؟
اولین بحث من در مورد تحولات نمایشگاه ایران فارماست. تعداد شرکت های حاضر در نمایشگاه ایران فارما طی برگزاری این رویداد در سال های مختلف افزایش داشته و نحوه حضور و فعالیت شرکت ها هم تغییر کرده است. امسال تعداد شرکت های حاضر در نمایشگاه پنجم ایران فارما، در چند بعد افزایش پیدا کرده. از آنجا که صنعت دارو به چند صنعت وابسته است تلاش کردیم در این دوره، صنایع وابسته به دارو را هم در نمایشگاه بین المللی ایران فارما داشته باشیم.
با وجود رشد سریع و گستردگی برگزاری نمایشگاه های ایران فارما ارزیابی شما از ایران فارما ۲۰۲۰ که چشم انداز آن خاورمیانه و شمال آفریقاست چیست؟
بزرگترین معضل ما متراژ نمایشگاه ایران فارماست. با وجود استقبال بی نظیر شرکت های متقاضی حضور در ایران فارما، متاسفانه فضای محدودی در مصلای امام خمینی(ره) در اختیار ماست. این موضوع درباره نمایشگاه بین المللی تهران هم صدق می کند. ما ناگزیریم بر اساس همین فضا تصمیم گیری کنیم که چه تعداد شرکت متقاضی در نمایشگاه ایران فارما حضور پیدا کنند. تصور من این است اگر محدودیت فضا را برای ایران فارما ۲۰۲۰برطرف کنیم به طوری که ۱۰هزار متر افزایش فضا برای ایران فارما ۲۰۲۰ داشته باشیم، می توانیم تعداد غرفه ها در نمایشگاه سال آینده را به دوبرابر تعداد فعلی برسانیم.
قطعا مستحضرید که نمایشگاه ایران فارما امسال سی درصد افزایش فضا داشته. آیا با این وجود آنچنان که مدنظر بود امکان پذیرش شرکت ها میسر نشد؟
بله افزایش فضا در پنجمین ایران فارما دیده شد ولی با وجود تمایل شرکت ها برای حضور در این رویداد بزر گ، دچار کمبود فضا برای اختصاص به غرفه های متقاضی شدیم. برخی شرکت ها به این دلیل نتوانستند در پنجمین ایران فارما حضور پیدا کنند. بعضی شرکت ها از میان تولیدکنندگان مواد اولیه بودند و بعضی از صاحبان صنایع جانبی. با این وصف، ناچار شدیم از برخی شرکت ها به علت کمبود فضا عذرخواهی کنیم.
اهمیت نمایشگاه های ایران فارما را در چه می بینید؟
شاید چنین تصوری وجود داشته باشد که نمایشگاه ایران فارما تنها یک نمایشگاه است که در عرض چند روز برگزار شده و پایان می یابد. اما نمایشگاه ایران فارما نمایش قدرت صنعت داروسازی در کشور است. ما ادعا داریم صنعت دارویی کشور، بیشترین صرفه جویی ارزی را نسبت به صنایع دیگر کشور دارد. صنعت دارویی کشور ما اولین صنعت صرفه جوی ایران است. به آمار دقت کنید؛ اگر کارخانجات داروسازی داخلی نبودند ما باید طی یکسال گذشته ۴۴ میلیارد دلار برای تامین داروهای موردنیاز کشورمان هزینه می کردیم اما تولید داروی داخلی طی یکسال گذشته تنها سه میلیارد دلار هزینه برده است.
و این مهمترین صرفه جویی ارزی کشور ماست. علاوه بر این، صنعت داروسازی بیشترین اشتغال را در کشور ایجاد کرده است. نکته اینجاست که این اشتغال زایی برای افراد متخصص کشور رخ داده است. با این شرایط طبیعی است که کمترین مهاجرت در نخبگان علمی کشور، از بین فارغ التحصیلان رشته های مرتبط به صنعت داروسازی باشد. در حال حاضر برای تمام متخصصان صنعت دارویی در داخل کشور فضای کار و حقوق متناسب وجود دارد. این موضوع درهیچ صنعت دیگری دیده نمی شود. وقتی شخصی در کشور دارای امنیت شغلی و مالی باشد قطعا مهاجرت نخواهد کرد. صنعت داروی کشور به قدری فعال است که در جای جای نقاط کشور می توان برای افراد این حوزه، شغل ایجاد کرد. گذشته از این، صاحبان صنعت داروسازی با تلاش خود توانسته اند امنیت درمانی برای مردم ایجاد کنند. بسیاری از داروهای مصرفی جامعه در دو دهه گذشته، در بسیاری مقاطع در کشور موجود نبود چرا که فروشنده خارجی آن را به ایران نمی فروخت. تصور کنید بیماری داروی مزمنی را مصرف می کرد اما بعد از مدتی آن دارو در دسترس نبود. این موضوع قطعا موجب ترس و احساس عدم امنیت در مردم می شد و برای کشور نیز هزینه سازی می کرد. بسیاری از این داروها با تلاش تولیدکنندگان داخلی در کشور تولید شد. افزایش تعداد کارخانه های تولید دارو، افزایش صنایع وابسته را در پی داشت. محصولاتی که قبلا وارد کشور می شد و در داخل وجود نداشت. با تولید داخلی این محصولات جانبی، اشتغال و ارزآوری ایجاد شد. با پیشرفت صنایع، تولید مواد اولیه در داخل رونق گرفت و پای این تولیدکنندگان داخلی به کشورهای همسایه مانند روسیه و ترکیه و پاکستان باز شد. تصور کنید این چرخه عظیم و اثرات آن، در بزرگترین نمایشگاه دارویی خاورمیانه به نمایش درمی آید.
در جریان هستید که مجری و برگزارکننده نمایشگاه ایران فارما در هر دوره به صورت دقیق واکنش ها و بازخوردهای مخاطبان نمایشگاه را رصد و طبقه بندی می کند تا از آنها برای تغییر مثبت نمایشگاه در دور بعد بهره ببرد. آیا با انتقال این بازخوردها یا احیانا با تجربه شخصی خودتان نقطه ضعف یا نقطه قوت خاصی در ایران فارما مشاهده کرده اید؟
انتظارات ما به عنوان اعضای سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی و شورای سیاستگذاری نمایشگاه های بین المللی ایران فارما پشتیبانی سازمان ها و نهادهای مختلف برای برطرف کردن ضعف ها و تقویت نقاط قوت صنعت داروسازی کشور است.
داروسازان ما از زمان وقوع جنگ تحمیلی، صنعت داروی کشور را بر اساس وجدان کاری خود سرپا نگه داشته اند. متاسفم که باید بگویم ما یک صنعت فراموش شده از نظر مسئولان کشوری هستیم. صنعت داروسازی کشور در طول یکسال گذشته بسیار مظلوم واقع شده و هیچگونه حمایتی از جانب مسئولان کشوری از این صنعت انجام نشده است.
تنها حمایتی که از به زعم مسئولان از صنعت داروی کشور شد اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی بود که البته به ضرر این صنعت تمام شد. این کار در حالی انجام گرفت که ما ناگزیر از خریداری مواد جانبی صنعت دارو با ارز آزاد بودیم و از ما انتظار می رفت که قیمت ها را هم ثابت نگه داریم.
متاسفانه مجلس و دولت، بودجه سازمان خدمات بیمه درمانی را از سال ۹۵ افزایش نداده اند و تمام افزایش بودجه این سازمان، مربوط به پرداختی های پرسنل است. مشکل دیگر صنعت دارو نبود لاین تعرفه مختص این صنعت در گمرک کشور است. ما خواهان جدایی ردیف ها و تعرفه های مربوط به صنایع دارویی کشور و همچنین حمایت قاطع وزارت امورخارجه کشور هستیم. توجه داشته باشید(در سه سال گذشته) زمانی که واردات یکی از داروهای تولیدی کشور سوییس به ایران، مورد موافقت «فارماکو» قرار نگرفت، دو تن از وزرای کشور سوییس برای جلب رضایت مسئولان مربوطه ما و دریافت مجوز واردات این دارو به ایران سفر کردند. آیا مسئولان وزارت خارجه کشور ما چنین حمایتی از صنعت داروی کشور انجام می دهند؟ این درحالی است که ما در ایران، قوی ترین صنعت دارویی منطقه را ایجاد کرده ایم. علاوه بر این می توانیم دو تا سه برابر اشتغالی که در صنعت داروی کشور ایجاد کردیم در خارج از کشور با نیروی ایرانی فراهم کنیم. ایران بسیار قدرتمندتر از کشورهایی همچون ترکیه، عراق، روسیه، افغانستان و پاکستان در زمینه تولید دارو و صنایع وابسته ظاهر شده و موفق به ارزآوری نیز شده است. وزارت صمت می تواند با حمایت خود فعالیت های صنعت داروسازی را سهولت ببخشد اما در مقابل این اتفاق، مقاومت می کند. شاید به این دلیل که صنعت دارویی کشور تنها صنعتی است که جدا از وزارتخانه صمت فعالیت می کند و این وزارتخانه خواهان قرارگیری صنعت داروسازی کشور زیر چتر وزارت صمت است.
آزاد شدن نرخ ارز نیز یکی از خواسته های صاحبان صنایع دارویی در کشور است البته در صورتی که دولت بتواند شرکت های بیمه را کنترل کند. سقف بیمه های ما اکنون به شش تا هفت ماه رسیده و این موضوع برای کشور مشکل ساز است.
با آنکه سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران تلاش می کند پیوند میان صنعت و دانشگاه را مستحکم تر کند، اما نیاز است با حمایت دولت دانشجویان داروسازی از شرایط تولید پایان نامه های خاک خور آزمایشگاهی خارج شوند و برای حل مشکلات صنعت داروسازی قدم بردارند. از آنجا که صنعت داروسازی به هر نحو ممکن داروی موردنیاز کشور را تولید می کند مشکلات این صنعت به چشم مسئولان نمی آید. اکنون تنها سی تا چهل درصد از داروهای تولیدی ما با ارز ۴۲۰۰ تومانی تهیه می شود و بقیه مواد لازم برای تولید داروها با ارز آزاد تهیه می شود. این باعث می شود شرکت ها به کمترین سود قانع شوند و بخش هایی از این صنعت نیز در حال تعطیل شدن است. با این شرایط شرکت ها قادر به نوسازی و بازسازی نیستند ودر وضعیت خطرناکی به سر می برند. این در حالی است که صنعت داروسازی در هشتاد درصد موارد، نیاز به نوسازی دارد.
