علت برگشت دادن داروهای ایرانی از کشورهای همسایه دستور آمریکا بود/ اگر داروهای داخلی کیفیت ندارند پس چرا قاچاق می شوند/ تاثیر منفی ممانعت تبلیغ دارو در رشد داروسازی کشور/در فرهنگسازی دارویی کم کار هستیم
شادمهر راستین گفت: به دلیل تحریم هایی که وجود دارند، خرید داروی ایرانی در کشورهای همسایه مانند عراق ممنوع شده است. آمریکا اجازه خریدو فروش دارو ایرانی را در عراق نمی دهد. این دلیل اصلی برگردانده شدن داروهای ساخت ایران از کشورهایی است که پیش از این معاملات خرید دارو با کشور داشتند و برگشت داده شدن داروهای ارسالی ،ربطی به عدم کیفیت داروها ندارد. تحریم ها باعث شده اند که فروش دارو در خارج از کشور به مشکلات زیادی بربخورد.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی برنا؛ در میزگردی که با حضور دکتر محمود نجفی عرب -رئیس فدراسیون اقتصاد و سلامت- دکتر مهرداد علیمیان -عضو هئیت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران- و مهندس شادمهر راستین عضو شورای برگزاری ایران فارما در خبرگزاری برنا برگزار شد شرایط فعلی صنعت داروسازی کشور با توجه به نوسانات اقتصادی و تحریم ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت که ماحصل این میزگرد در دو بخش ارائه می شود.
در بخش نخست این میزگرد به مباحثی نظیر: از ۲۳ درصد تولید دارویی قبل از انقلاب به ۹۷ درصد تولید داخلی رسیده ایم، ۶۰ درصدی از مواد اولیه دارویی تولید داخل هستند، حوزه دارو درست ترین استفاده را از ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی کرد، کیفیت داروهای داخلی یکی از عوامل تأثیرگذار در افزایش امید به زندگی ایرانی هاست، در زمینه فرهنگ سازی دارویی کم کار هستیم، برگشت خوردن داروهای ایرانی به دلیل تحریم هاست نه عدم کیفیت، قاچاق داروهای ایرانی به کشورهای همسایه، در قسمت خرید تجهیزات و ماشین آلات دارویی دچار مشکلات ارزی هستیم، صنعت داروسازی کشور در آستانه استهلاک، پرداخته شد که در ادامه می خوانید:
پس از انقلاب ۹۸ درصدنیاز دارویی کشور در داخل تولید شد
میزگرد با پرداختن به نگاه جامعه نسبت به صنعت داروسازی کشور آغاز شد و طرح این سوال که چرا مردم داروهای تولید داخل را با کیفیت نمی دانند و چه عواملی باعث شده است که جامعه به این باور برسد؟
دکترنجفی عرب: برای پاسخ به این سؤال قبل از هر چیزی ما باید دستاوردهای دارو بعد از پیروزی انقلاب را مروری داشته باشیم و ببینیم که چه چیزهایی را به دست آورده ایم و چه چیزهایی را در آینده به دست می آوریم. با شروع انقلاب، من در سازمان صنایع ایران که بیش از ۷۰ درصد صنایع در آنجا متمرکز بودند، به عنوان رئیس مسئول بودم. بعد از انقلاب اسلامی در عمده کارخانه های دارویی که ساخته شد، در مراحل طراحی، اجرا و افتتاحیه شان به نحوی دخالت داشتم. بنابراین می توانم بگویم که همگام با تاریخچه داروسازی کشور بوده ام. تا قبل از پیروزی انقلاب مجموعا حدود ۲۲ تا ۲۳ درصد از نیاز دارویی جمعیت ۳۰ میلیون نفری کشور در داخل تولید می شد، و بقیه داروهای کشور تماما وارداتی بودند. بعد از انقلاب اسلامی و طراحی نظام ژنریک که یکی از دستاوردهای مثبت انقلاب بود تغییرات عمده ای در زمینه دارو روی داد که حوزه های مختلف مدیریت، آموزش، تولید و بازرگانی را در بر می گرفت و نتیجه آن این بود که ۹۷ تا ۹۸ درصد از نیاز دارویی کشور در داخل تولید شد. قسمت عمده ای از این تغییرات در دوره جنگ تحمیلی، در شرایطی که کشور مشکلات اقتصادی و نظامی زیادی داشت، طراحی شدند. توسعه ای که در دسترسی مردم به دارو روی داد واقعا بی نظیر بود. شرکت های پخش و داروخانه ها کار خود را به درستی انجام دادند. در کشور ما هیچ کالایی وجود ندارد که از ابتدا تا انتها چه در حوزه کمی و چه در حوزه کیفی به این میزان منسجم و مرتب تنظیم شده باشد، این روند در طی سالیان مختلف وجود داشته است و همچنان ادامه دارد و رشد و توسعه بیشتری هم پیدا می کند.
حدود ۶۰ درصد از مواد اولیه را در داخل کشور تولید می کنیم
وی با تاکید بر اینکه در دوره قبل از انقلاب نه تنها در حوزه تولید دارو ضعیف بودیم، بلکه در تأمین مواد اولیه تولید دارو نیز در حد صفر بودیم چنین افزود : این در حالی است که در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از مواد اولیه را در داخل کشور تولید می کنیم. این دستاورد بسیار مهمی است که حتی در کشورهایی مانند ترکیه که شرایط مشابهی با ما دارند، به این گستردگی وجود ندارد. ما در حوزه تولید داروهای های تک و بایتک از کشورهای همرده خودمان که جی دی پی بیشتری هم از ما دارند، جلوتر هستیم. با به کارگیری مدرنترین تکنولوژی های روز در حال حاضر حدود ۲۵ تا ۲۶ داروی بایتک در کشور تولید می کنیم، این در حالی است که ترکیه هنوز از پس تولید دو مورد هم برنیامده است. ما در هفته آینده افتتاحیه شرکت سیناژن را با مشارکت یک شرکت ترک در ترکیه داریم که دستاورد بسیار مهمی در حوزه دارو به حساب می آید. در حوزه آموزش تا قبل از انقلاب اسلامی ما تنها دو سه دانشکده داروسازی داشتیم، ولی در حال حاضر نزدیک به بیست دانشکده داروسازی داریم که در سطوح بسیار بالا دوره های تخصصی در زمینه داروسازی دارند. در مسئله اختصاص ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی و یا رقم ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلاری که قرار بود که به کالاهای اساسی بدهند، شاید تنها کالایی که به درستی در تولید و عرضه اش از این مزایای مادی استفاده کرد حوزه دارو بود، که با قیمت یکسان، برابر، کنترل شده و حتی زیر نرخ تورم در دسترس مردم قرار گرفت. این در حالی است که به خیلی از کالاهای دیگر ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی اختصاص داده شد و به دست مردم نرسید. در مورد داروخانه ها علی رغم اینکه گفته می شود که اقتصاد داروخانه ها درست نیست، و اداره آنها در چارچوب صحیحی نیست، ولی این داروخانه ها همچنان به وظیفه خودشان به خوبی عمل می کنند. همچنین، شرکت های پخش دارو در کشور ما علی رغم افزایش قیمت سوخت و حمل و نقل همچنان دارو را با نرخ سابق پخش می کنند و داروخانه ها دارو را با همان قیمت قبلی در اختیار مردم قرار می دهند. در حوزه کیفی هم اگر کسی ادعا کند که داروهای تولید داخل ما کیفیت لازم را ندارند، این ادعای صحیحی نیست. تأیید کیفیت دارو در کشور ما از یک مسیر علمی صورت می گیرد. دارو از معدود کالاهایی است که نظارت در آن بسیار شدید است، استانداردها در آن تعیین شده هستند و کیفیت آن بر اساس آن استانداردها کنترل می شود.
در جمهوری اسلامی هیچ دستاوردی شبیه دارو وجود ندارد
نجفی عرب با تاکید بر اینکه اگر کسی مدعی است که داروهای تولید داخل کیفیت لازم را ندارند باید ادعای خود را به صورت علمی ثابت کند، زیرا در کشور ما شرایط به صورتی است که تا یک دارو ثابت نکند که کیفیت لازم را دارد، در بازار عرضه نمی شود بیان داشت : من از تمام این نکاتی که بیان کردم می خواهم به این نتیجه برسم که دستاورد ما در حوزه تولید و خدمات دارویی از اول تا آخر یک دستاورد بسیار مثبتی بوده است. با توجه به اینکه من سالهای طولانی است که در حوزه دارو فعالیت دارم همواره این گفته را که داروهای تولید داخل کیفیت لازم را ندارند، از زبان یک سری مافیا شنیده ام، ولی این گفته صحیحی نیست زیرا از نظر من در جمهوری اسلامی هیچ دستاوردی شبیه دارو وجود ندارد. در شرایطی تلاش می شود که در حوزه دارو اذهان عمومی جامعه مغشوش شوند، که در سایر حوزه ها مشکلات بیشتری داریم ولی به آنها پرداخته نمی شود. انتقادهایی که از حوزه دارو در کشور می شود باعث شده اند که یک سری از دستگاه ها هم حساس شوند، داروخانه ها و تولیدکننده ها از این وضعیت بسیار دلگیر هستند . کسانی که از اول انقلاب در حوزه دارو فعال بوده اند، نگران هستند که دستاوردهای خوبی را که در این حوزه داشته ایم از دست بدهیم. من نسبت به انگشت های اتهام نابجایی که به سمت شرکت های دارویی کشور گرفته می شود نگران هستم و می ترسم در آینده این شرایط مشکل ساز شود.
در حال حاضر ۹۷ درصد داروهای کشور تولید داخل هستند و تنها ۳ درصد وارداتی هستند
با این توضیحات و تاکید بر خودکفایی مناسب در صنعت داروسازی چه عواملی باعث می شوند که افکار عمومی جامعه ایران نسبت به کیفیت داروهای تولید داخل کشور خوش بین نباشند؟
–دکتر نجفی عرب : من فکر می کنم که کم کاری از دو طرف این قضیه است. از یک سو، چون دارو یک حوزه تخصصی است، کسی که باید مدعی عدم کیفیت دارو شود مردم نیستند، بلکه پزشکان هستند. پزشکان هم در صورتی که این ادعا را دارند باید بر اساس یک سری از مستندات علمی آن را مطرح کنند. از سوی دیگر سندیکاها و افراد تولیدکننده دارو هم هر وقت که ادعایی مبنی بر بی کیفیتی داروهایشان مطرح می شود، باید به صورت علمی آن را پیگیری کنند و ثابت کنند که داروهایشان باکیفیت است. اقدامی که باید صورت بگیرد این است که اگر یک پزشک ادعای عدم کیفیت یک دارو را دارد باید از طریق مستندات علمی آن پزشک را قانع کرد و یا اینکه پزشک، شرکت ها را قانع کند که داروی آنها کیفیت لازم را ندارد. چون یک سری استناداردهای تعریف شده ای در زمینه دارو وجود دارند که بین المللی هستند، و بر پایه آنها می توان کیفیت داروها را اندازه گیری کرد.
–دکتر علیمیان: اگر به فرآیند بارگذاری دارو از ابتدا تا انتها نگاه کنیم، می بینیم که داروها در همه مراحل تولیدشان یک فرآیند آنالیز و کنترل کیفی را در آزمایشگاه های سازمان غذا و دارو سپری می کنند. همچنین کنترل های مجدد هم روی این فرآیند صورت می گیرند. در نهایت هم برگه ای به نام پروانه که محصول با آن ساخته می شود، به آن داده می شود. این محصول نهایی هم کنترل مجدد می شود و سپس به آن اجازه بارگذاری داده می شود، لذا اولین مدعی کیفیت، خود سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت است. این نهاد به عنوان نهاد متولی سلامت در این زمینه پیگیری های لازم را انجام می دهد. در حال حاضر ۹۷ درصد داروهای کشور تولید داخل هستند و تنها ۳ درصد وارداتی هستند، این در حالی است که سهم ارزبری آن ۹۷ درصد خیلی کمتر از ۳ درصدی است که وارد می شود. لذا یک معادله نابرابری وجود دارد که هر چه از سهم واردات کم می کنیم، هجمه های تبلیغاتی بیشتر می شوند.
نهادهای نظارتی به این راحتی از بحث کیفی عبور نمی کنند
دکتر علیمیان با گفتن از این که در کشور ما یک فرآیندی به اسم فرآیند سلامت وجود دارد که در آن شاخصه های بهداشت و درمان رشد پیدا کرده اند و امید به زندگی در کشور ما افزایش یافته است توضیحات خود را اینگونه ادامه داد: در این زمینه یک زنجیره ای از عوامل مختلف دخیل هستند، که شامل پزشک، کادر درمان و خدمات دارویی هستند، بنابراین نمی توانیم بگوییم که در این افزایش طول عمر بقیه عوامل خوب بوده اند و خدمات دارویی بد بوده است. پزشک به تنهایی نمی تواند امید به زندگی را افزایش دهد. خدمات دارویی مطلوب در این زمینه تأثیرگذار بوده اند، زیرا اکثر مصرف دارویی در کشور ما مصرف داروهای تولید داخل است. ما در صنعت تولید دارو فعالیت خوبی داریم و نهادهای مسئول هم در این زمینه بر کیفیت نظارت دارند، به حدی که آزمایشگاه های ثالث در شهرهای مختلف نظارت داروها را مورد بررسی قرار می دهند، اگر این آزمایشگاه ها کیفیت دارو را تأیید نکنند، پروانه تولیدکننده لغو می شود و یا اینکه محصول جمع آوری می شود. نهادهای نظارتی به این راحتی از بحث کیفی عبور نمی کنند. به همین دلیل اینکه گفته شود داروهای تولید داخل کیفیت لازم را ندارند، قبول نمی کنیم.
تاثیر تولید داروهای داخلی در افزایش عمر از ۵۶ به ۷۵ سال
با توجه به تاکیدی که بر نظارت بر کیفیت داروهای تولید داخلی وجود دارد چرا پزشک های ما اعتماد لازم را به داروهای تولید داخل ندارند و اکثر پزشک ها بخصوص در مواجهه با بیماری های خاص مصرف داروهای خارجی را توصیه می کنند؟
–دکتر نجفی عرب : لازم است که ادعاهای پزشکان در این زمینه مورد بررسی دقیق قرار بگیرند. انسان ها شرایط جذب متفاوتی دارند و افراد متفاوت به صورت های گوناگونی به داروها پاسخ می دهند. مسائل مختلفی در این زمینه تأثیرگذار هستند. بنابراین اینکه یک فرد خاص به دارویی خوب پاسخ نمی دهد، دلیل نمی شود که بگوییم آن دارو کیفیت لازم را ندارد. مردم عادی نمی توانند در مورد کیفیت داروها اظهارنظر کنند. این پزشکان هستند که در این زمینه می توانند ادعای خاصی داشته باشند، و اگر حرفی هم می زنند باید ادعای خود را از مسیر علمی ثابت کنند. همانطور که آقای دکتر علیمیان گفتند باید به این مسئله توجه کرد که در افزایش طول عمر از ۵۶ سال به ۷۵ سال عوامل مختلفی دخیل هستند. که یکی از تأثیرگذارترین عوامل در این زمینه داروهایی بوده اند که در داخل تولید شده اند. برای نمونه ما یک قلم آنتی بیوتیک وارداتی نداریم و تماما تولید داخل هستند. اینکه گفته می شود داروهای تولید داخل کیفیت لازم را ندارند، پروپاگاندایی است که عده ای با اهداف خاصی آن را دنبال می کنند.
اعتیاد دارویی به داروهای خارجی است آمار بالایی در کشور دارد
مهندس شادمهرراستین: نکته ای که باید به آن توجه شود این است که در تأیید کارآمدی بسیاری از محصولات، این مصرف کننده ها هستند که کیفیت را تأیید می کنند، ولی در عرصه دارو این اتفاق نمی تواند روی دهد. بنابراین چیزی که برای یک بیمار معیار سلامت است، ممکن است برای یک پزشک معیار سلامت نباشد. مسائل دیگری در این زمینه وجود دارد که به آنها توجه نمی شود، یکی از آنها اعتیاد دارویی به داروهای خارجی است که آمار بالایی را به خود اختصاص می دهد. بنابراین، در چرخه مصرف دارو غیر از پزشک، داروخانه دار هم می تواند پیشنهادهایی ارائه دهد. شاید عده ای فکر کنند که داروخانه دار فقط وظیفه اش فروش داروست، این در حالی است که تصمیم داروخانه دار بر فروش دارو تأثیر دارد. برای نمونه ممکن است پزشک محصولی را به بیمار سفارش دهد ولی داروخانه دار به او محصول دیگری را بدهد. در این زمینه مناسبات اقتصادی در حوزه فروش دخیل هستند و اینکه داروخانه دار چقدر از بر روی یک داروی خارجی سود می کند و چقدر از یک داروی داخلی مهم است. اما بحثی که در زمینه دارویی در کشور ما از آن غفلت شده است، به فرهنگ سازی بر می گردد. در حوزه فرهنگ سازی دارویی در کشور ما کم کاری شده است، درباره دارو و مصرف آن در داخل کشور نیاز به فرهنگ سازی داریم. در مورد سایر مشکلات اطلاع رسانی زیادی وجود دارد و به ارتباط روابط عمومی با رسانه ها و برگزاری نشست ها مشترک و توصیخی توجه می شود، اما در زمینه دارو این اقدامات صورت نمی گیرند و تمام مسئولیت به دوش تولید کنندگان نهاده شده است. باید خبرنگاران سؤالات مردم را در مورد مشکلات دارویی از مسئولان بپرسند و تا آخرین لحظه پیگیر مسائل شوند.
شیوه تبلیغات و اطلاع رسانی تعریف شده ای در بحث دارو نداریم
–دکتر نجفی عرب : ضعفی که ما در سیستم دارویی داریم این است که شیوه تبلیغات و اطلاع رسانی تعریف شده و درست نیست. در دنیای غرب به دلیل اینکه در حوزه دارو برندها کار می کنند، ژنریک سهم کمتری دارد. دولت ها برای اینکه بتوانند این وضعیت را مدیریت بکنند هزینه ها را به این سمت می برند که سهم ژنریک را افزایش دهند. چون در آنجا نظام برند وجود دارد، کسی نمی تواند ادعا بکند که دارو از جهت کیفی دچار مشکل است، زیرا تولیدکننده از ابتدا تا انتها برای کارایی محصول به صورت علمی پاسخگو است. اما ما در نظام ژنریک چنین تعریفی را نداریم، زیرا در نظام ژنریک جایگاهی وجود ندارد که شرکت تولیدکننده بتواند به صورت مشخص فعالیت هایی را که انجام داده است به دست مصرف کننده و پزشک برساند. البته در کشور ما تا حدودی به این سمت حرکت کرده است و برندژنریک شکل گرفته است. اما در بحث برندژنریک هم چون بیمه ها بازپرداختی های لازم را ندارند، چندان موفق نبوده ایم. ارتباط بین تولید کننده، مصرف کننده و واردات در کشور ما دچار بی توجهی است. سالهاست در کشور ما تلاش می شود تا تولیدکنندگان بتوانند این مسیر را به درستی تعقیب بکنند. تبلیغات در حوزه دارو ممنوع است، این در حالی است که در سایر نقاط دنیا امکان تبلیغ دارو وجود دارد. لذا در این زمینه یک خلایی وجود دارد که باید برای آن فکری بکنیم. در این صورت اگر پزشکان ادعایی در مورد کیفیت داروها داشتند، به آن رسیدگی می شود.
دربرگردانده شدن داروهای ایرانی از کشورهای همسایه بحث کیفیت مطرح نیست
در هفته گذشته ،صحبت هایی در مورد برگردانده شدن داروهای ساخت ایران از سوی کشورهایی که خریدار دارو ما بودند مطرح شده است ؛ کیفیت داروها مناسب نبود یا مبحث دیگری در این امر دخیل است ؟
–مهندس شادمهرراستین: به دلیل تحریم هایی که وجود دارند، فروش داروی ایرانی در کشورهای همسایه مانند عراق ممنوع شده است. آمریکا اجازه فروش دارو ایرانی را در عراق نمی دهد. این دلیل اصلی برگردانده شدن داروهای ساخت ایران از کشورهایی است که پیش از این معاملات خرید دارو با کشور داشتند و برگشت داده شدن داروهای ارسالی ،ربطی به عدم کیفیت داروها ندارد. تحریم ها باعث شده اند که فروش دارو در خارج از کشور به مشکلات زیادی بربخورد.
قاچاق داروهای ایرانی به کشورهای افغانستان، عراق و اقلیم کردستان
–دکتر علیمیان: در صادرات دارو در کشورهای همجوار مانند افغانستان، عراق، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، اکراین و اخیرا در سوریه فعال بوده ایم. ما در سال ۹۵ چیزی حدود ۵۰ میلیون دلار صادرات داشتیم، که در سال ۹۶ به عدد ۸۰ میلیون دلار رسید، اما در سال ۹۷ بخاطر تحریم ها، محدودیت ها و معذوریت هایی به وجود آمد که بخشی از آن درست است. وزارت بهداشت به عنوان مرجع تولید دارو که مجوز صادرات دارو را می دهد، دغدغه اصلیش تأمین نیاز داخل است. بنابراین محدودیت هایی بر سر راه صادرات دارو به وجود آمد، و چون این محدودیت ها از میان نرفتند در سال ۹۷ صادرات دارو ۴۷ میلیون دلار بود. این در حالی است که اگر این محدودیت ها نبودند این رقم می توانست به نسبت سال ۹۶ افزایش پیدا کند. از یک سو هدف اصلی تأمین نیازهای دارویی داخل کشور است و از سوی دیگر تحریم ها باعث شده اند که در بازارهای هدف هم ممنوعیت های ایجاد شده اند. بخشی از تأثیر تحریم ها به نقل و انتقالات مالی بین المللی بر می گردد که فروش دارو در خارج از کشور را با مشکل مواجه می کند. من قصد دارم از این مقوله صادرات گریزی به مقوله کیفیت بزنم. اگر آنگونه که ادعا می شود داروهای ما کیفیت لازم را ندارند، پس چطور است که اینهمه دارو به کشورهای افغانستان، عراق و اقلیم کردستان قاچاق می شوند. تفکری که در کشور ما در مورد کالاهای مختلف وجود دارد این است که کالای خارجی بهتر از کالاهای ایرانی هستند. در سیستم نظام درمانی ما چون گفته می شود که تبلیغات دارو باعث می شود که القای مصرف صورت گیرد، تبلیغات دارویی ممنوع است. این در حالی است که رقیب های خارجی در این زمینه با یک توانمندی بین المللی وارد می شوندو چون اسم خارجی هم روی آنها خورده است مردم ما تمایل بیشتری به مصرف آنها پیدا می کنند، این در حالی است که ۹۷ درصد از نیاز دارویی کشور در داخل تولید می شود.
اولین باری نیست که کشور ما تحریم می شود، راه حل های جایگزین وجود دارند
مشکلات ارزی چه تاثیری بر فضای دارو داشت؟
دکتر نجفی عرب : مشکلات ارزی باعث شده اند که به اندازه نیاز شرکت ها تأمین ارز نداشته باشیم. ما منابع مورد نیازمان را کماکان خریداری می کنیم، هر چند که در خرید منابع چینی یک مدتی به دلیل مشکلات بانکی ای که آمریکایی ها ایجاد کردند با کسری مواجه شدیم، که خوشبختانه حل شد. در مورد خرید سایر منابع که با یورو صورت می گیرد همچنان دچار مشکلاتی در تأمین و نقل و انتقالات هستیم. ولی همچنان لیست کمبودهای دارویی را که نگاه می کنیم، چندان هم قابل توجه نیست. و حدود یک تا دو درصد از کل مصرف را در بر می گیرد. این مسئله نه تنها در کشور ما بلکه در کشورهای پیشرفته هم در برخی از مقاطع زمانی روی می دهد و با کمبودهای دوره ای مواجه می شوند. یک شرکت ممکن است به دلیل خاصی از زنجیره تولید خارج شده و دارویش دچار کمبود شود و جایگزین هایش در بازار ارائه شوند. پس این موضوع ارز تا حدودی روی کمبود ما اثرگذار است. اگر موضوع تأمین یورو حل نشود، این تأثیر در آینده بیشتر هم می شود ولی در حال حاضر این موضوع تحت کنترل بوده و مدیریت شده است. چون این اولین باری نیست که کشور ما تحریم می شود، بنابراین راه حل های جایگزین برای حل مشکلات همیشه وجود دارند. یکی از مشکلاتی که تحریم ها در کشور ما ایجاد کرده اند در وضعیت ماشین آلات تولید دارو است، ارز ماشین آلات با قیمت مناسب دریافت نمی کنیم. ما همچنان به کار خود ادامه می دهیم و قرار هم نیست که فرسایشی کار بکنیم بلکه قرار است که بتوانیم با استانداردهای روز دنیا حرکت کنیم.
ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی از حوزه دارو برداشته شود و قیمت گذاری بر مبنای ارز واقعی صورت گیرد
در حال حاضر برای خرید چه تجهیزاتی بیشتر مشکل داریم؟
دکتر نجفی عرب : الان بحث کلانی که مطرح است در مورد ارز ماشین آلات و قطعات یدکی ماشین است. ما برای تولید دارو نصفی از آن را با ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی می خریم، اما قسمتی از آن که با سایر صنایع مشترک است برای آن ارز نیما دریافت می کنیم. ولی برای ماشین آلات هیچ نوع ارز حمایتی ای نمی گیریم در نتیجه باید از ارز نیما و یا ارز متقاضی استفاده کنیم. این در حالی است که قیمت محصولات را با ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی حساب می کنیم. همین باعث می شود که شرکت ها از خرید ماشین آلات عاجز شوند. در سال گذشته فعالیت هایی در این زمینه که برای نوسازی صنعت و قطعات باید ارز با قیمت مناسب ارائه شود، صورت گرفت. ولی این فعالیت ها هنوز نهایی نشده اند و در صورتی که اقدامات لازم صورت نگیرند بخش صنعت و قطعات دارویی دچار فرسودگی می شود.
دکتر علیمیان: صنعت داروسازی در دنیا یک صنعت پویایی است و تحولات در آن خیلی جدی و با سرعت صورت می گیرند و ما اگر نتوانیم در این حوزه خودمان را به روز کنیم به شدت عقب می مانیم. بنابراین، سهم واردات در بازار ما افزایش پیدا می کند، چون داروها دائما در حال تغییر هستند. باید سرمایه گذاری ها در این حوزه را افزایش داد تا توانایی رقابت در بازارهای جهانی را داشته باشیم. باید در قیمت گذاری برای دارو نرخ خرید ماشین آلات و استهلاکی که در این زمینه روی می دهد در نظر گرفته شود. اینکه بخشی از تولید یک کالا با قیمتی و بخش دیگری از آن با قیمت دیگری وارد شود، به شدت آسیب زاست. ما در بسیاری از حوزه ها با ورود ارز دولتی مخالف بوده ایم، زیرا رانت و فساد ایجاد می کند. پیشنهاد ما این است که ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی را در حوزه دارو کلا برداریم و قیمت گذاری هم بر مبنای ارز واقعی صورت بگیرد. و برای اینکه هزینه مردم افزایش پیدا نکند، ما به تفاوت ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی با ارز نیما و ارز واقعی را بیمه ها پرداخت بکنند، تا مردم دچار آسیب نشوند. این افزایش ارز قبلا هم روی داده است و با همکاری مجلس توانسته ایم از این راه حل استفاده کنیم و جواب خوبی هم گرفته ایم. برای دولت و مردم در این زمینه تفاوتی ایجاد نمی شود، تنها وضعیت تولید کننده تغییر می کند زیرا می تواند نرخ واقعیش را دریافت کند و از این طریق سرمایه گذاری هایش را انجام بدهد.در حال حاضر در بحث دارو چیزی که ما را با مشکل مواجه کرده است، بحث خرید مواد جانبی ای است که در خیلی از موارد شرکت های داروسازی باید آنها را از مرجع های دیگری خریداری کنند. تولیدکننده در تأمین مواد اولیه مشکلی ندارد ولی در خرید محصولاتی که از بیرون تهیه می کند، با مشکل مواجه است. با این روندی که در حال حاضر در پیش گرفته شده است حوزه دارو به مشکلات جدی ای می خورد. تحریم ها از اول انقلاب همیشه وجود داشته اند، منتهی شیوه مواجه ما با آنها اهمیت دارد. در گذشته تحریم های سخت تری را هم پشت سر گذاشته ایم، بنابراین به نظر می رسد در حال حاضر مشکلات داخلی از تحریم ها بیشتر تأثیرگذار هستند. ما نباید فضایی را ایجاد کنیم که عده ای سودجو بتوانند از این فضا استفاده کنند. اگر به وضعیت ارزی کشور رسیدگی نشود و شرایط به همین صورت پیش برود آنگاه آجر روی آجر بند نمی شود و صنعت داروسازی کشور مستهلک می شود.
شرکت های پخش دارویی حدود ۲ و نیم هزار میلیارد تومان طلبکارند
موجودی شرکت های پخش دارو در حال حاضر در چه وضعیتی است؟
–دکتر نجفی عرب : یکی از کارهای وزارت بهداشت رصد کمبودهای دارویی و مرتفع کردن آنهاست، بنابراین بسیاری از مشکلات در این زمینه حل شده اند. در مورد شرکت های پخش نگرانی ای که وجود دارد در مورد پرداخت هاست، چون اگر شرکت های پخش نتوانند شرایط را تنظیم کنند شرکت های تولید کننده و وارد کننده هم به مشکل می خورند. این یک دومینویی است که از ابتدا تا انتهای آن به هم وصل هستند. متأسفانه در پرداخت بدهی های دولتی هم در قسمت پخش دارو و هم در تولید آن با مشکل مواجه هستیم. برای نمونه شرکت های پخش دارویی حدود ۲ و نیم هزار میلیارد تومان طلبکارند این طلب در سایر بخش ها هم وجود دارد. یک سیکل معیوبی در کشور ما ایجاد شده است که هر کدام از طرفین تقصیر را به گردن طرف دیگر می اندازد و اقتصاد در این بخش را با چالش هایی جدی مواجه کرده است.
مهندس راستین: مجموعه فرآیندهایی را که در دو ساله اخیر در بخش های دولتی و خصوصی شکل گرفته اند، می توان در نمایشگاه ایران فارما دید. سندیکا ابتکاراتی داشته است به این صورت که مسائلی که قبلا به صورت پراکنده مطرح شده اند، هر سال یک بار در ایران فارما به بحث گذاشته می شوند. ما در ایران فارما به دنبال برگزاری نشست هایی هستیم که بخش دولتی، بخش خصوصی، دانشگاه، رسانه و مصرف کنندگان در آن حضور داشته باشند و از طریق بحث و گفت و گو به راهکارهایی برای مشکلات موجود دست یابند.
تحریم ها ما را ساکن نکرده اند، نگاهمان برای سال های ۹۸ و ۹۹رشد این صنعت است
دکتر علیمیان: شرکت هایی که در سندیکا فعالیت می کنند برای سال ۹۸ افزایش تولید مناسبی را دارند. علی رغم تهدیداتی که وجود دارد سهم بیشتری را برای خود لحاظ کرده اند، بخشی از آن برای تولید داخل و بخش دیگر برای صادرات است. تحریم ها حضور ما را در بازارهای دیگر از بین نبرده اند و در سوریه و عراق هنوز هم بازارهای فعالی داریم، هر چند که در برخی از نقاط به مشکلاتی خورده ایم اما تلاش می کنیم که به بازارهای جدید هم نگاهی داشته باشیم. تحریم ها ما را ساکن نکرده اند، نگاهمان برای سال های ۹۸ و ۹۹رشد این صنعت است و درخواست حمایت های بیشتری را داریم. یک شرکت برای اینکه به یک بازار صادراتی راه پیدا کند چند سال زحمت کشیده است، بنابراین محدودیت ها و معذوریت هایی که وجود دارند نباید باعث شوند که این شرکت ها نتوانند ثمره فعالیت های خود را دریافت کنند.
بخش دوم این میزگرد ؛ فردا منتشر خواهد شد .
