دکتر مرتضی خیرآبادی عضو هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران بیان کرد: هر معاونی که بر سرکار می‌آید با توجه به برداشت خود تصمیم‌های متفاوتی می‌گیرد و در طول ۱۲ سال گذشته می‌بینیم که سه معاون آمده‌اند و در مورد مسئله‌ای مانند دارو، سه تصمیم متفاوت گرفته شده و این تصمیمات برای کارخانجات داروسازی بسیار سنگین است، تصمیمات دارو از آیین نامه‌ها و بخش نامه‌ها باید خارج شده و تبدیل به قانون شود تا ماندگار باشد.
- ·وضعیت کنونی صنعت داروسازی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طی دو سال گذشته زمینه ورود داروهای جدید به صنعت داروسازی کشور کم شده است و با این شرایط همه توقع دارند که صنعت داروسازی کشور ساکت باشد. عده‌ای می‌گویند که صنعت داروسازی کشور، دولتی است؛ درحالیکه ۶۰ درصد اعضای کارخانه‌های سندیکا از بخش خصوصی هستند و معلوم نیست تا چه زمانی فشارها ادامه دارد. اگر وضعیت صنعت دارو را با سایر صنایع در کشور مقایسه کنیم و پس از آن شرایط‌مان را با کشورهای منطقه قیاس کنیم، باید اعلام کنیم که هیچ یک از کشورهای منطقه شرایط ایران را ندارند. در اطراف خود می‌بینیم که افغانستان و عراق در صنعت داروسازی، هیچ گونه عملکردی ندارند و پاکستان نیز مشغول تولید داروهای جعلی است، هرچند ترکیه فعالیت خود را آغاز کرده و فکر می‌کنم چند سال دیگر با پیشرفت قابل توجهی بتواند از ایران نیز پیشی بگیرد.
ایران تنها کشوری است که وضعیت مطلوبی در صنعت داروسازی دارد، اما آیا این صنعت توانسته به میزان لازم و کافی اشتغال ایجاد کند؟ از دوران اصلاحات، یک گام به درستی برداشته شد و وارد صنعت داروسازی هایتک شدیم و پس از آن نیز به صنایع پیشرفته دیگر در این حوزه دست یافتیم. قطعا هر وزیر بهداشتی از کشورهای منطقه را به ایران بیاوریم باور نخواهند کرد که ایران دارای چنین صنعتی است، اما از خودمان بپرسید که برای این صنعت چه اقدامی انجام داده‌ایم.
- ·انتظارات شما از دولت جدید چیست؟
انتظاراتی که ما از معاونت سازمان دارو و غذا داریم به دو بخش بیرونی و داخلی تقسیم می‌شود. بخش بیرونی سازمان است، برای اصلاح ساختارهای دارویی و وضعیت سازمان غذا و دارو، در دولت جمهوری اسلامی ایران باید به دارو به عنوان یک کالای استراتژیک نگاه کنند. در طول ۲۸ سال گذشته بنا بر تعهدات اخلاقی و وجدانی انسان‌هایی که در کارخانجات دارویی کار می‌کردند با توجه به ایمان و عقیده مدیران و اعضا هیئت مدیره کارخانجات داروسازی به خصوص در دوران جنگ که وظیفه اصلی آن‌ها تامین داروهای نیروهای مستقر در جبهه بود، بر اساس وظیفه با توجه به مشکلات عدیده‌‌ای که هرروز در صنایع داروسازی کشور پدیدار می‌شود، دارو را تولید می‌کنند.
در دستگاه حاکمیت کشور متاسفانه دارو را به عنوان یک صنعت با صنایع دیگر در بعد کلان‌نگری، یکسان می‌بینند ولی در بعد درمان بیماران، متمایز و جدا فکر نمی‌کنند. وقتی تصمیماتی در مورد صنایع گرفته می‌شود صنایعی که قیمت‌ها، آزادی‌ها، مسائل گمرکی و اقتصادی مربوط به خود را دارد، دارو را هم جزو آن صنعت می‌بینند؛ در صورتی که ما در آن صنایع می‌بینیم هر روز که قیمت بیمه، دلار و یا فولاد که افزایش می‌یابد تمام قیمت‌هایشان را بالا می‌برند و در بعضی از مواقع که دولت اجازه بالا بردن قیمت را نمی‌دهد کیفیت را پایین می‌آورند، در حالی که ما در رابطه با دارو نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم.
طی ۲۸ سال گذشته دولت فشار بسیاری بر صنعت داروسازی آورده و سازمان غذا و دارو باید وضعیت و نقش این صنعت را درون دستگاه حاکمیت کشور مشخص کند. با توجه به اینکه معاونت‌ها چندسال یک بار عوض می‌شوند و هر معاونتی برای خود تصمیماتی اتخاذ می‌کند و این تصمیمات در دوره بعد لغو ، کاهش و افزایش می‌یابد، بنابراین ما نیاز داریم قانونی در خصوص دارو و غذا در مجلس تصویب شود. آخرین قانونی که در مجلس مصوب شده است قانونی در خصوص مواد خوراکی و آشامیدنی در سال ۱۳۳۴ است. یعنی حدود ۶۲ سال است که قانون اصلی داروسازی کشور تغییر نکرده است و ما متناسب با ۶۲ سال پیش ما برخورد می‌کنیم.
هر معاونی که بر سرکار می‌آید با توجه به برداشت خود تصمیم‌های متفاوتی می‌گیرد و در طول ۱۲ سال گذشته می‌بینیم که سه معاون آمده‌اند و در مورد مسئله‌ای مانند دارو، سه تصمیم متفاوت گرفته شده و این تصمیمات برای کارخانجات داروسازی بسیار سنگین است، تصمیمات دارو از آیین نامه‌ها و بخش نامه‌ها باید خارج شده و تبدیل به قانون شود تا ماندگار باشد.
آیین نامه و بخش‌نامه هرروز امکان عوض شدن دارد ولی قانون هیچ موقع عوض نمی‌شود. در داخل یک بحث درونی و یک بحث بیرونی داریم، بحث بیرونی همان بحث صادرات است، هر کشوری که می‌خواهد وارد صادرات شود باید هزینه‌هایی را برای خود تامین کند که شامل هزینه حضور در کشورهای خارجی، هزینه برای شرکت در نمایشگاه‌ها، پرداخت‌های L.C و هزینه‌های انتقال دانش فناوری است که هیچ کدام در دولت دیده نشده است.
ما در بخش صادرات نیازمند این هستیم که دولت حداقل حمایتی در حدود صنایع خودروسازی از ما داشته باشد. مجموع عدد صادرات خودرو در سال گذشته ۵/۱ برابر صنعت داروسازی نیز نبود. ولی ما اگر عدد حمایت دولت را از صنایع خودروسازی x حساب کنیم این حمایت در صنعت داروسازی صفر مطلق است؛ یعنی هیچ گونه حمایتی جهت صادرات دارو انجام نشده است. در صورتی که اگردر بُعد نفوذ در میان اقوام و کشورها نگاه کنیم، اثری که یک دارو در بهبود وضع بیماران در خارج از کشور دارد بسیار گرانتر و پر بهاتر از هزینه صادرات خودرو است.
ما توسط دارو می‌توانیم در میان کشورها و اقوام و ملل مختلف نفوذ کنیم در صورتی که در خودرو نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. با توجه به فشارهای چند ساله‌ای که بر وزارت خارجه اعمال شده است، این وزارتخانه تصمیم گرفته که معاونتی به اسم معاونت اقتصادی داشته باشد. ما می‌خواهیم در این معاونت نفری از سندیکا و یا از معاونت دارو و غذا حضور داشته باشد تا بتواند در مسائل اقتصادی در بحث صادرات به صنعت داروسازی کمک کند، وزارت خارجه باید دوره‌ای آموزشی برای رایزن‌های اقتصادی و کنسولرها بگذارد که در این مسئله توجیه باشند و بدانند با کشورها در زمینه صادرات دارو چگونه برخورد کنند. سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های ما در خارج از کشور باید و باید به عنوان یک کاتالیزور جهت صادرات دارو با مقامات کشوری که در آن هستند عمل کنند. یعنی سفیر ایران باید فعال باشد و با وزیر بهداشت مثلا آنگولا صحبت کند و بسیاری از مشکلاتی که در جهت صادرات داروی ما است را مرتفع کند.
- ·انتظار چه حمایتی را در حضور بین‌المللی و صادرات دارید؟
به‌نظر می‌رسد سفرا باید هموار کننده راه صادرات دارو در کشورهای دیگر باشند. در صورتی که تا امروز هیچ کدام از سفارتخانه‌های ما به این عمل پایبند نبودند و در طول ۲ سال گذشته ما کمترین میزان صادرات را به عراق داشتیم. اگر سفارتخانه هماهنگ بود و مشکلاتی را که سر راه کارخاجات داروسازی است را مرتفع می‌کرد ما می‌توانستیم حداقل چند میلیون دلار به عراق صادرات داشته باشیم. بنابراین آموزش رایزن‌های اقتصادی و بازرگانی و توجیه کردن سفرای ما در کشورهای خارجی برای صادرات دارو، نقش بسیار مهمی دارد. همچنین ویزا، یک مسئله بسیار مهم است، ما برای انتقال تکنولوژی از خارج به داخل همیشه مشکلات صدور ویزا را برای افراد و دانشمندان خارجی داشتیم. ما توقع داریم صدور ویزا برای کارخانجات دارویی کشور حداقل به مدت سه سال افزایش یابد و مشکلی در این زمینه نداشته باشیم.
ما انتظار داریم دولت در حمایت از کشورهای کم‌تر توسعه یافته به عنوان کمک‌های توسعه‌ای که انجام می‌دهد حداقل ۱۰ درصد آن را برای کمک‌های دارویی در نظر بگیرد. در داخل ما مشکلاتی جدی داریم که یکی بحث قیمت است و قاعدتاً خیلی در این خصوص صحبت شده است و باید نگاه ویژه‌ای به این قضیه شود ، بحث دوم این است که با توجه به اینکه دولت قیمت دارو را در دست گرفته است، پس قیمت امکانات و تسهیلاتی که برای این صنعت در نظر می‌گیرد نیز باید خود در دست بگیرد.
اگر به این صورت نباشد چند سال بعد ما با بحران نوسازی دستگاه‌ها در صنعت داروسازی روبه رو خواهیم شد. بحث دوم ما بحث اعتبارات اسنادی است، در خصوص گشایش اعتبارات اسنادی دولت باید تمهیداتی در نظر بگیرد تا ما بتوانیم ۱۰ درصد هزینه را پرداخت کنیم و مابقی هزینه‌ها را به بانک سفته بدهیم. دولت باید در جهت ارتقاء تکنولوژی آموزشی، سیستم‌های مدیریت و پیاده‌سازی شرایط تولید همکاری ویژه‌ای با سازمان صنایع داشته باشد و همانطور که برای امکانات آموزشی در کلیه مسائل کشور تسهیلاتی بلاعوض قرار می‌دهد برای صنعت داروسازی نیز این شرایط را در نظر بگیرد.
۱۱ ماه است که نتوانسته‌ایم پول‌هایمان را از شرکت‌های پخش بگیریم، پس چرا مالیات را به صورت نقد باید پرداخت کنیم؟ چرا سیستم تامین اجتماعی کشور برای بیمه باید از من پول نقد دریافت کند؟ به نظر من دولت باید نگاه ویژه‌ای به مشکلات مالی این صنعت داشته باشد و راهی برای پرداخت به موقع پول به صنعت پیدا کند و یا پرداخت مالیات و حق بیمه را از حالت نقدی خارج کند.
- ·نمایشگاه بین‌المللی ایران فارما را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نمونه بارز حرکات برونگرا را در نمایشگاه ایران‌فارما شاهد هستیم، وقتی یک نمایشگاهی همچون ایران فارما که با هماهنگی چندین اداره به وجود آمده است شروع به فعالیت می‌کند مشاهده می‌کنیم که به ناگهان ورود شرکت‌های خارجی برای انتقال تکنولوژی و ماشین‌آلات و انتقال فرمولاسیون نسبت به سال اول حدود ۱۴ تا ۱۵ برابر افزایش می‌یابد و این رقم نشان می‌دهد که اگر ما حرکتی بزرگتر و وسیعتر در سطح وزارت خارجه و وزارت صنایع و معادن کشور آغاز کنیم مطمئناً رشد صادرات دارو روندی صعودی خواهد داشت.
- ·به نظر شما ایران فارما در مقایسه با نمایشگاه‌های مشابه در کشورهای دیگر چگونه است؟
من ایران فارما را بالاتر از نمایشگاه‌هایی که در ترکیه، آسیای جنوب شرق و کشورهای CIS برگزار می‌شود می‌بینم. اگر نمایشگاه‌های هند و چین و CPhI این کشورها را کنار بگذاریم ایران فارما نسبت به بقیه نمایشگاه‌های دارویی در سراسر جهان سطح بسیار بالاتری دارد. در این مسئله که ما از کشورهای آسیا و آفریقا بالاتر هستیم شکی نیست و این حوزه می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال، زمینه ورود داروهای ما را به کشورهای دیگر فراهم کند.
