گفت‌وگو؛ دکتر محمود نجفی‌عرب: حکمرانی وزارت بهداشت در حوزه دارو رضایت‌بخش نیست

Najafiarab

وزارت بهداشت مصرف‌کننده اصلی داروی کشور است، اما می‌خواهد خودش هم قیمت‌گذاری کند که این روش درست نیست و تعیین قیمت باید به عهده سازمان دیگری باشد که در این چرخه ذی‌نفع نیست.
دکتر محمود نجفی عرب، عضو سندیکا صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، با بیان این مطلب در گفت‌وگو با روابط عمومی سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایرانی عنوان کرد: صنعت داروسازی کشور روزهای سختی را پشت سر گذاشته و روزهای سخت‌تری را هم پیش رو دارد. شروع تحریم‌های تازه این صنعت را مانند تمام حوزه‌های تولیدی دیگر تحت تاثیر قرار داده است و با توجه به اهمیت بخش درمان، اقدام‌های فوری و موثر ضرورت دارد. تغییر در تیم مدیریتی و اجرایی وزارت بهداشت و بعضی سیاست‌ها و رویکردها می‌تواند نقطه امید و گشایشی برای صنعت دارویی کشور باشد. دکتر محمود نجفی عرب، عضو سندیکا صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران با بیان نگرانی خود درباره آینده این صنعت، سابقه کاری دکتر نمکی مثل فعالیت در حوزه تولید دارو، حضور در تصمیم‌گیری‌های بودجه، روزمه مدیریتی و… را نکات مثبتی ارزیابی می‌کند که می‌‌تواند بخش عمده‌ای از این نگرانی‌ها را برطرف سازد.
نجفی عرب، درباره‌ي انتصاب‌های جدید در وزارت بهداشت گفت: در طول چند سال گذشته به مرور شرایط سختی برای صنعت داروسازی به وجود آمده است و با اجرای طرح تحول سلامت هم بخشی از بار هزینه‌ای آن به حوزه دارو (شامل صنعت، داروخانه‌ها، بخش بازرگانی و…) تحمیل شد و به دلیل اجرای غلط به نحوی نظام مالی این حوزه را مخدوش و دچار مشکل کرد؛ تا جایی که تاخیر در پرداخت‌ها هنوز هم گریبانگیر حوزه دارو، بخش صنعت و حتی تجهیزات پزشکی و کل اقتصاد سلامت هست.
به‌زعم او، این شرایط ناشی از مشکلات و خطاهایی بود که علیرغم همه دستاوردها و خوبی‌های طرح تحول سلامت، طی اجرای آن به وجود آمد. بعد از آن هم در سال جاری با توجه به تغییراتی که در حوزه ارز اتفاق افتاد، مشکل این حوزه را افزایش داد.
نجفی‌عرب شیوه تخصیص ارز به دارو را نیز در افزایش مشکلات موثر دانست و افزود: بخشی از نیازهای صنعت دارو با ارز ۴۲۰۰ تومانی پشتیبانی می‌شود و بخش دیگر آن خارج از این نظام ارزی تنظیم می‌شود که طبیعتا مشکل صنعت را دوچندان کرده است.
او با انتقاد از روش قیمت‌ گذاری دارو گفت: با این‌که لازم بود قیمت‌ها تغییر کند تا قسمتی از بار اضافی طرح تحول سلامت جبران شود، این اتفاق نیافتاد؛ در واقع حکمرانی وزارت بهداشت در حوزه دارو رضایت‌بخش نیست و مجموعه دارویی و به ویژه صنعت را درگیر کرده است. فکر می‌کنم این شیوه سیاست‌گذاری و اداره بخش دارو و حتی تجهیزات پزشکی که همه مقدرات و ملزومات (اعم از کمیت، کیفیت، بازرگانی و حتی چگونگی توسعه و همه امورات و در نهایت قیمت گذاری و مصرف) به سازمانی به نام وزارت بهداشت وصل شود، کاملا غیر منطقی است.
دکتر نجفی عرب گفت: می‌دانیم که حوزه وزارت بهداشت به نحوی هم مصرف کننده و هم خریدار بیش از ۷۰ درصد تولیدات دارویی کشور است و این روش اصولی نیست که یک دستگاه و سازمانی هم در حوزه نظارتی بنشیند، هم کمیت را مدیریت کند، هم قیمت گذاری را در دست بگیرد و همچنین مصرف کننده بخش عمده‌ای از این تولیدات باشد.
این عضو سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران در ادامه تاکید کرد: متاسفانه این روند پس از پیروزی انقلاب شکل گرفته و پیش آمده است، شاید در دوره‌‌ای ضرورت داشته که این اتفاق بیفتد ولی الان اگر این نظام سامان‌دهی نشود و شرایط آن تغییر نکند، مطمئنا گرفتاری همچنان با ما خواهد بود. در مجموعه فکر می‌کنم بخش عمده مشکلات حوزه دارو نتیجه دو موضوع، اجرای غلط طرح تحول سلامت و کنترل قیمت ها در وزارت‌خانه بوده که مسئولان باید آن‌را به نحوی سامان بدهند. در واقع یک تضاد منافع جدی در این مجموعه و زنجیره وجود دارد که حتما باید اصلاح شود.
او همچنین اجرای طرح تحول سلامت در دوره وزارت دکتر هاشمی را اقدامی جسورانه عنوان کرد و گفت: دکتر هاشمی در طول این چندسال زحماتی کشید ولی فکر می‌کنم همه کسانی که به نحوی با سیستم آشنا هستند، با این موضوع موافق باشند که زیربناهای لازم و اصلی که برای پایه‌گذاری استوار طرح تحول سلامت نیاز بود، فراهم نشد. مواردی مثل پزشک خانواده، سطح‌بندی، نظام ارجاع، سیستم نسخه الکترونیک و…. ضرورت‌هایی بود که می‌توانست به مدیریت منابع کمک کند و هزینه اجرای این طرح را به نحو مقتضی کنترل نماید. به دلیل غفلت از این موارد هزینه بزرگی برای دولت و کشور در یک برهه زمان ایجاد شد و طبیعتا با شرایطی که در آن قرار داریم، منابع نامحدود در اختیار دولت نیست و لازم است در شیوه ادامه این طرح تجدیدنظر شود.
این عضو سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، حضور دکتر سعید نمکی در وزرات بهداشت را مثبت دانست و پیش‌بینی کرد: این تغییر دو دستاورد مهم خواهد داشت، چرا که دکتر نمکی توانایی مدیریت اقتصادی را دارد و درحالی‌که از ابتدای انقلاب تصور همه مسئولان کشور و از جمله رییس جمهور این بوده است که وزیر بهداشت باید پزشک باشد، ولی به نظر می‌آید این رویکرد چندان درست به نظر نمی‌آید.
به تعبیر او، طبیعتا پزشکی که مدیر هم هست می‌تواند عملکرد موفقی داشته باشد، ولی باید اصل را بر این بگذاریم که هر کسی قرار است در این مسند قرار بگیرد، باید پیش از هر چیزی مدیر باشد و به ویژه در بخش مدیریت منابع (اعم از منابع مالی و اقتصادی) توانمندی‌های لازم دیده شود. با این رویکرد دایره انتخاب خیلی محدود خواهد بود، وقتی این دایره گستره شود طبیعتا می‌تواند در حرفه‌ها و شاخه‌های مرتبط پزشکی و حتی در حوزه‌های مدیریتی و اقتصادی نیز افرادی را شمال شود.
نجفی عرب با ابراز خشنودی از این‌که پس از چهل سال بالاخره روش و سیاق معمول شکسته شده، در ادامه گفت‌وگو با سندیکا، گفت: فکر می‌کنم این تغییر رویکرد نکته مثبتی است که می‌تواند به نتایج قابل قبولی برای کشور منتهی شود. نکته مثبت دیگر در زمینه انتخاب و معرفی دکتر نمکی این است که سال‌ها در حوزه وزارت بهداشت حضور و فعالیت داشته، مدیر دانشگاه بوده است و بافت وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها را می‌شناسد و از آن طرف پنج شش سالی هم هست که در حوزه برنامه‌ریزی و نظام تعریف بودجه کشور دخالت داشته است. این موضوع نکته مثبت و بسیار مهمی است که ایشان از منابع و مصارف کشور اطلاع دقیق دارد و طبعا توانمندی‌های قابل توجهی هم دارد.
او درباره انتصاب دکتر پیرصالحی در حوزه معاونت بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو هم گفت: این تغییر امیدوارکننده است؛ کسی که قبلا در سازمان غذا و دارو حضور داشته، در اداره کل دارو پس‌زمینه دارد و در صنعت هم بوده است این تجربیات و سابقه، در شرایط فعلی که با تحریم روبه‌رو هستیم می‌تواند به ایشان کمک کند تا به وضعیت دارویی کشور سامان بدهد.
دکتر نجفی عرب یکی دیگر از اقدامات شایسته و مناسب دکتر نمکی را دستورات و حکم‌های جدید به هیات امنای صرفه جویی ارزی عنوان کرد و در توضیح آن گفت: «شرح وظیفه هیات امنای صرفه جویی از ابتدا بر این اساس بود که بعضی بیمارانی و کسانی باید به نحوی اعزام خارج از کشور داشته باشند، کمک‌ها یا امکانات لازم را دریافت کنند. بعد از آن هم قرار شد این هیات امنا از منابع موجود برای تجهیزات بیمارستانی استفاده کند، اما در سه چهار سال اخیر فعالیت این هیات امنا از حیطه وظایف خودش خارج و به بستری برای رقایت با بخش خصوصی تبدیل شد. در حکم جدیدی که برای اعضای این هیات صادر شده است، اشاره‌های خوبی هست و صراحتا اعلام شده است که با توجه به امتیازها و امکانات در دسترس این اعضا اجازه ندارند وارد مسیر رقابت با بخش خصوصی شوند. با توجه به مجموعه حوزه سلامت از معرفی دکتر نمکی بازخورد مثبتی دارد و امیدواریم ایشان به مجلس معرفی شود و رای اعتماد خوبی بگیرد.
این عضو سندیکا دستاورهای این صنعت را پس از پیروزی انقلاب مثبت دانست و گفت: دوستان و دشمنان هم به این نکته اذعان دارند و انصافا این صنعت در سال‌های اخیر تحول مثبتی داشته که طبعا باید آن را حفظ کنیم و به نسل‌های بعد تحویل بدهیم ولی در طول سال‌های گذشته صنعت داروسازی و تولیدکنندگان دارو دچار مشکلات و حتی رکود شده‌اند و یکی از دلایل این وضعیت مساله قیمت‌گذاری است. خصوصا در دو سه سال اخیر مسئولان این نکته را نپذیرفته‌اند در کشوری که تورم تاثیرات زیادی روی همه حوزه‌ها دارد، صنعت نمی‌تواند از کیسه خودش خرج کند و طبیعی است وقتی هزینه‌ای می کند با سود متعارفی برگشت داده شود.
به گفته‌ی نجفی‌عرب، بعضی صنایع در حوزه‌های شبه دولتی قرار گرفته‌اند و از یک طرف در بخش‌های مدیریتی دچار مشکل شده‌اند که قوانین به آن‌ها تحمیل کرده است ولی از آن طرف سهامداران هم سعی کردند منافع و سودی را که در این شرکت‌ها ایجاد شده بود، خارج کنند؛ نهایتا بازسازی و توسعه در صنعت داروسازی حرکت خیلی کندی داشت. این اتفاقات در حالی افتاد که داروسازی یک صنعت داینامیک و پویاست و هر روز تغییراتی در آن پیش می‌آید و اگر ما نتوانیم خودمان را با تحولات روز دنیا در این حوزه –چه در بخش کمی و چه در بخش کیفی- هماهنگ کنیم، طبیعتا از پیشرفت‌های جهانی عقب خواهیم ماند. در حالی که ما قبلا به روز بوده‌ایم، اما به نظر می‌رسد اخیرا تا حدی از پیشرفت‌های دنیا جا مانده‌ایم. البته در حوزه بایوتک حرکت رو به جلو داشته‌ایم، اما صنایع قدیمی‌تر افول کرده‌اند.
او تغییراتی را که در حوزه ارز اتفاق افتاده است، مزید بر علت دانست و گفت: نمی‌توانیم کالایی را تولید کنیم و تولیدمان با نرخ ارز بسیار بالا باشد، ولی عرضه و قیمت‌گذاری براساس ارز دولتی صورت بگیرد.
نجفی عرب تاثیر دو نرخی بودن ارز بر صنایع دارو را چنین شرح داد: ما برای مواد اولیه ارز ۴۲۰۰ تومان می‌گیریم که مواد بسته بندی را شامل نمی‌شود و از آن طرف برای تهیه سخت‌افزار و نرم‌افزار را باید با ارز نیمایی بخریم. این کار اصلا اقتصادی نیست و اگر قرار باشد با همین شرایط پیش برویم و بخواهند دستگاه‌ها و ماشین‌آلات را با ارز نیمایی ارتقا دهند و تجهیز کنند، این صنعت نمی‌تواند خودش را به روز کند، چون اصلا اقتصادی نیست، یک کالا با دو ارز متفاوت سرمایه‌گذاری و به روزرسانی بعد با توجه به قیمت ارزی دیگری قیمت‌گذاری شود.
به گزارش سندیکا، نجفی عرب به مصوبه دولت در زمینه تامین ارز مورد نیاز کالاهای ضروری و اساسی اشاره کرد که صراحتا ابلاغ شده و در یکی از بندها نیز به تامین ارز ماشین‌الات تولید دارو و تجهیزات پزشکی تاکید شده است؛ با این حال در عمل هنوز این ارز به صنعت دارو تخصیص داده نشده است. او در ادامه گفت: فکر می‌کنم در شرایط فعلی تولیدکننده این توان را ندارد که بتواند ماشین‌الات داروسازی را با ارز ۱۰-۱۲ هزارتومان خریداری و وارد و بعد کالایی را تولید کند که مشمول سخت‌گیری‌های زیادی برای قیمت گذاریست. بدیهی است که این مسائل به مشکلات قبلی اضافه می‌شود و اگر به همین منوال جلو برویم، مجبور خواهیم شد بخش زیادی از داروهای مورد نیاز را که الان در داخل تولید می‌شوند دوباره از خارج کشور وارد کنیم. چنین شرایطی هزینه بسیار زیادی را به کشور تحمیل خواهد کرد و چه بسا حوزه بهداشت و درمان تحمل چنین باری را نداشته باشد. بنابراین فکر می‌کنم این قاعده باید اصلاح و بخش سخت افزاری هم با ارز دولتی تجهیز شود؛ در غیر این صورت اگر می‌خواهند ارز مورد نیاز همه بخش‌ها را با ارز نیمایی تامین کنند نظام قیمت گذاری هم باید اصلاح شود تا توجیه داشته و مقرون به صرفه باشد.
او در پایان تاکید کرد: فکر می‌کنم با هر مکانیزمی که هست باید داروی مورد نیاز کشور تامین شود، مردم نباید در این مورد نگرانی و آسیب داشته باشند و بخش درمانی جامعه مشکلی پیدا نکند. با این حال مطمئنم اگر درک درستی نسبت به شرایط موجود نباشد، در این حوزه به مشکل برخواهیم خورد. یادمان نرود علیرغم اینکه آمریکا می‌گوید دارو تحریم نیست، اما با محدودیت‌هایی که برای بانک‌های مختلف ایجاد کرده‌اند و ترس و رعبی که برای کشور و شرکت‌ها ساخته‌اند، ما برای نقل و انتقال پول دچار مشکل هستیم. شاید ظاهرا خرید مواد اولیه تحریم نباشد، ولی به دلیل همین شرایط چشم‌انداز پیش رو را مثبت نمی‌دانم. با وجود تمام این موارد فکر می‌کنم ۷۰ تا ۸۰ درصد مشکلات ما داخلی است و امیدوارم با حضور دکتر نمکی در وزارت بهداشت، شرایط بهتری داشته باشیم.

اخبار مرتبط

گزارش کامل؛ صاحبان صنایع دارویی از دغدغه‌هایشان گفتند

گفت‌وگو؛ دکتر مهرداد علیمیان: به داروی ایرانی بیشتر اتکا کنیم

گفت‌وگو؛ دکتر علی مهرآمیزی: صنعت داروسازی سال سخت و مبهمی را پیش‌رو دارد

در نشست هیات مدیره سندیکا با سازمان غذا و دارو چه گذشت؟

تفاوت مهم تحریم ۹۱ با ۹۷ در حوزه دارو/ تولیدکنندگان: خودتحریمی شدیم!

سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران

چهار انتصاب تازه در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

ایران‌ فارما، مهرماه، مصلای تهران

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی خبر داد: ارائه بسته تشویقی صادرات به شرکت های دانش بنیان با کمترین بهره