در این گزارش به معرفی صنعت سلامت کشورهای دانمارک و سوئد پرداخته‌ایم. نکته پر رنگ در کشور دانمارک تعامل درخشانی است که دولت و صنعت با یکدیگر داشته‌اند. به نظر می‌رسد دانمارک می‌تواند نمونه مناسبی برای الگوبرداری در جهت تعامل بیشتر دولت و صنعت، در ایران باشد. نماینده‌های دارویی این کشور‌ها، در سومین نمایشگاه دارو و صنایع وابسته(ایران‌فارما ۲۰۱۷)، حضور خواهند داشت. این نمایشگاه، ۲۱ تا ۲۳ شهریور ۱۳۹۶ در مصلای بزرگ تهران برگزار می‌شود.
به گزارش سندیکا به نقل از نشریه غذا و داروپف در زمانی که سیستم مراقبت‌های بهداشتی اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا در جریان بزرگترین بحران موجود در تاریخ پس از جنگ قرار داشتند، کشورهای نوردیکس(دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد) سیستم مراقبت‌های بهداشتی پیشرفته با تکنولوژی پیشرفته را توسعه می بخشیدند.
علاوه بر این سوئد و دانمارک، مشارکت چشمگیری در صنعت علوم زیستی در جهان داشته‌اند. دانمارک کشوری با ۶/۵ میلیون نفر جمعیت چهره‌های دارویی مانند (NovoNordisk)، (Lundbeck)، (LeoPharma) و (ALK) را به جهان معرفی کرده است. سوئد با جمعیتی معادل ۵/۹ نفر، پرورش‌دهنده یک صنعت پرطرفدار علوم زیستی است، در حالی که، بازار دارویی آن، بزرگترین در منطقه، اغلب به دلیل ماهیت مترقی آن، شاخص استاندارد اروپا شناخته می‌شود.
دانمارک و سوئد در میان رقابت شدیدی که با یکدیگر دارند، با وجود جمعیت‌های اندک خود، در اغلب موارد به مدل «Nordic» وابسته هستند. این مفهوم تاحدی مبهم، به یک مدل مبتنی بر اجماع با تمرکز بر پایداری و سطح بالایی از اعتماد و همکاری بین دولت و صنعت اشاره دارد. آیا مدل «Nordic» واقعا توضیح کلیدی پشت موفقیت قابل توجه صنعت علوم زیستی دانمارک و سوئد است؟
دانمارک، سرزمینی که با شیر و دارو رشد می‌کند
چگونه یک کشور از ۵٫۶ میلیون نفری توانسته است مولد صنعتی دارویی باشد که در سال ۲۰۱۱ محصولات دارویی خود را به ارزش ۱۰٫۱ میلیارد دلار (DKK58 میلیارد کرون دانمارک) صادر کند؟ وزیر تجارت و سرمایه‌گذاری Pia Olsen Dyhr گفته است: «این یک موفقیت تاریخی است که از طریق همکاری بین صنعت و دولت دانمارک شکل گرفته است».
به عنوان مثال برای ارتباط نزدیک صنعت و دولت، می‌توان به Novo Nordisk، اشاره کرد که در تصمیم دولت برای دسترسی همه بیماران مبتلا به دیابت به داروهای رایگان، سهیم است. اين شركت توانسته است قبل از اينكه جهاني شود، در بازار داخلی حرفی برای گفتن داشته باشد. به همان شیوه، Lundbeck و Leo Pharma از مشارکت دولتی و خصوصی برای ایجاد یک تجارت صادراتی سود می‌برند.
یکی دیگر از ویژگی‌های مشترک شرکت‌های داروسازی دانمارک این است که آنها توسط بنیادها کنترل می‌شوند. به عنوان سهامدار ارشد، این بنیاد تعیین می‌کند چه کسی رییس هیئت مدیره باشد، فعالیت‌های شرکت را نظارت می‌کند، و هر زمان که شرکت‌ها نیاز به حمایت دارند،از جمله حمایت‌های مالی برای خرید، کمک می‌کند. مدیر عامل Lundbeck Foundation،کریستین دایویگ معتقد است: «این مدل پتانسیل زیادی برای نوآوری و توسعه داروهای جدید دارد، چیزی که ما نمی‌توانستیم به همان اندازه انجام دهیم اگر فقط بر آنچه بازار سهام از ما می‌خواست متمرکز می‌شدیم. بنیاد لاندبک مالک ۷۰ درصد سهام Lundbeck و سهامدار اصلی ALK، و تامین‌کننده محصولات ایمنوتراپی آلرژی است که سهم آن از بازار جهانی حدود ۳۳ درصد است. آیا عدم وجود بازار سهام به عنوان وسیله‌ای برای بررسی واقعیت موجب شده تا شرکت‌های تابعه به راحتی در موقعیت فعلی خود قرار بگیرند؟»
دایویگ باور دارد: «این یک خطر است.مقالات علمی در بنیادها مفهوم دست مُرده( محدود بودن اختیارات) را توصیف می‌کنند. یک مالک بدون اختیار، پویایی خویش را درکسب و کار از دست می‌دهد. این یکی از دلایلی است که ما دوست داریم شرکت‌هایمان در لیست بازار سهام قرار بگیرند. دوگانگی ماهیت بلندمدت بنیاد و ماهیت کوتاه مدت بازار سهام، مزایای بسیاری را به همراه می‌آورد. با این اختلاف است که شما در نهایت بهترین نتایج را به دست خواهید آورد.»
۶۰۰ میلیون دلار برای تحقیق و توسعه
در کشور سوئد بودجه تحقیقات علمی حتی در طول بحران اقتصادی به طور قابل توجهی افزایش یافته است، و در ماه اکتبر سال ۲۰۱۲ دولت بودجه تحقیق و نوآوری خود را که طی سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۱۶ برای تقویت توانایی‌های تحقیقاتی در سوئد هزینه می‌شود، ۶۰۰ میلیون دلار امریکا اعلام کرد. یکی از ۶ زمینه‌ای که بودجه در آن متمرکز است می‌توان به صنعت علوم زیستی اشاره کرد.
همزمان، سوئد ممکن است به زودی سیستم قیمت‌گذاری مبتنی بر ارزش خود را با قیمت‌گذاری مرجع بین‌المللی برای کاهش هزینه‌های دارو پیوند دهد. صنعت داروسازی هشدار می‌دهد که این تغییرات، تاثیر منفی بر جذابیت سوئد به عنوان بازار و محل فعالیت‌های تحقیق و توسعه خواهد داشت. آندرس بلانک، مدیر کل انجمن صنایع دارویی سوئد(LiF)، گفته است: «تمرکز صرفا روی بخش‌های مختلف کسب و کار است. دولت قصد دارد زیرساخت‌هایی مناسب در بخش علوم زیستی بسازد، اما نمی‌خواهد در مورد بازارها، استفاده از محصولات جدید و پرداخت هزینه برای آنها صحبت کند. این به خصوص برای یک کشور با تولید ناخالص داخلی که به مراتب بالاتر از میانگین اتحادیه اروپا است شگفت‌انگیز است.
تامی سدرمن، مدیرعامل IPSEN، می‌گوید:«حتی اگر منطقه شمال اروپا بهتر از جنوب آن باشد، هنوز هم برای صنعت داروسازی، به ویژه در مورد قیمت‌گذاری محصولاتی که چند سال است به‌طور متوالی تولید می‌شوند، دشواری‌های خاص خود را داراست.»
تام رانلند، مدیرکل Nordic و منطقه بالتیک IMS، موافق است که صنعت با چالش‌های جدی روبرو است. «اقدامات سختگیرانه و تلاش برای سلطه در هزینه‌های داروسازی به یک روند بلندمدت تغییر قوانین برای راهکاری که انتظار می‌رود شرکت‌های دارویی با سیستم مراقبت بهداشتی تعامل داشته باشند، منجر می‌شوند. این قوانین به اجماع و تعامل با مسئولان بهداشت، و چگونگی توانایی شرکت‌ها برای نظم بخشیدن به فعالیت‌های گوناگون پزشکان عمومی و غیره در Nordic مربوط می‌شود.»
این مدل، واقعا توضیح کلیدی پشت موفقیت قابل توجه در صنعت علوم زیستی دانمارک و سوئد است؟
در دانمارک، همکاری بین دولت و صنعت مورد ستایش دو طرف قرار گرفته است، و می توان گفت که این امر تمرکز صنعت را در زمینه‌های بلندمدت و بیماری‌های خاص مانند دیابت، CNS یا آلرژی پشتیبانی می‌کند.
در سوئد وضعیت پیچیده‌تر است. اگر چه دولت یک چارچوب جامع برای نوآوری رشد و پشتیبانی از صنعت علوم زیستی ایجاد کرده است، همکاری‌ها چندان رضایت بخش نیستند.
رانلند عقیده دارد: «طرح‌های خوبی در سوئد وجود دارد. اما گاهی اوقات مانند یک هشدار دیرهنگام عمل می‌کنند. تنها زمانی که AstraZeneca پروژه بزرگ تحقیقاتی خود را در سوئد تعطیل کرد دولت با عجله تلاش کرد تا برنامه‌ها و سیاست‌های جدیدی را در زمینه نوآوری ایجاد کند. دولت دانمارک و جاه‌طلبی‌های آن، با همکاری انجمن صنایع دارویی و سایر بازیگران، کمی منسجم و واقعی‌تر هستند». اما مدل Nordic نخستین و مهم‌ترین مشارکت‌های متقابل کشور مانند اتحاد Medicon Valley است که تسهیل همگرایی فن‌آوری‌ها، شبکه‌های هوشمند و تثبیت قدرت را در اختیار دارد که Nordic ها به آن معروف هستند. یورگنسن در پایان اضافه می‌کند: «این فرآیندی است که ما در حال حاضر در حال بسط و گسترش آن هستیم، یا مناطقی که با یک عنوان مشترک در آن مراکز و رشته‌های مختلف را ترکیب می‌کنیم. همانطور که گروه سوئدی ABBA می‌گوید: شانس خود را در Nordics امتحان کنید».
