دکتر مهرداد علیمیان، رئیس کمیته صادرات سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران است. در حاشیه برپایی نخستین کارگروه کشورهای عربی و خاورمیانه که در دفتر سندیکا تشکیل شده بود، گفت‌وگویی با او انجام دادیم. دکتر علیمیان از نتایج مذاکره با مسئولان بانک مرکزی برای سهولت صادرات دارو گفت و از ادامه فعالیت شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده دارو در این شرایط، ابراز خشنودی کرد. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
-آقای دکتر علیمیان، در گفت‌وگویی که به تازگی داشتید از مشکلات تخصیص ارز برای شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده دارو گفته‌اید. این مشکلات به‌صورت موردی کدامند و ارزیابی شما از جلسه‌ای که با مسئولان بانک مرکزی برای اصلاح و حل این مشکلات برگزار شد، چیست؟
برگزاری جلسه با مسئولان بانک مرکزی به درخواست سندیکا انجام شد. در این جلسه آقای غلامرضا پناهی، سرپرست معاونت ارزی بانک مرکزی به‌همراه مسئولان دوایر مختلف این بانک حضور داشتند. علاوه بر این، ۱۰ تن از اعضای شرکت‌های صادرکننده دارو که بیشترین میزان صادرات دارو را به خود اختصاص داده‌اند در این جلسه حضور یافتند و سوالات خود را مطرح کردند. ارزیابی من از این جلسه، حمایت و همدلی بانک مرکزی از صادرات داروهای این شرکت‌هاست. این مسئولان علی‌رغم وجود دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های متعدد، تمام تلاش‌شان را به‌کار گرفتند تا به صادرکنندگان دارو کمک کرده و فرآیند صادرات را تسهیل کنند. نوع برخورد و پاسخگویی مسئولان حاضر در جلسه حاوی این پیام بود.
– مشکلاتی که شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده دارو در حوزه تخصیص ارز دارند، کدامند؟
فرآیند تخصیص ارز به صنایع مختلف، به گردش ارزی بانک مرکزی بر می‌گردد و این کار بر اساس اولویت‌های موجود انجام می‌شود. ممکن است به یک یا دو قلم دارو ظرف سه روز، ارز تخصیص یابد اما درباره داروی دیگری که کمبود آن در بازار محسوس نیست، ۱۰ روزه ارز اختصاص بدهند. این موضوع به فعالیت‌هایی که در حوزه دارو در داخل کشور انجام می‌شود نیز بستگی دارد. به‌طور کلی، تخصیص ارز در درجه نخست بر تامین داروی داخلی استوار است. بعد از این مرحله است که می‌توان به صادرات هم فکر کرد. دیدگاه سازمان غذا و دارو به‌عنوان متولی تامین داروی داخل کشور اینگونه است. حال اگر تولیدکننده دارو بتواند در کنار این کار، صادرات هم انجام دهد که چه بهتر. این نکته را هم یادآوری کنم که طبیعت فعالیت سازمان غذا و دارو، صادرات دارو نیست بلکه کمک به صادرات داروست. بنابراین با سبد ارزی که بانک مرکزی تعیین کرده حرکت می‌کند. اگر فراوانی ارز وجود داشت، می‌توان توقعات را هم افزایش داد اما در زمان محدودیت ارز حق به جانب سازمان غذا و داروست تا کمبود داخل را تامین کند.
– اگر تولیدکننده و صادرکننده دارو، ارز را به‌صورت آزاد تهیه کنند، چطور؟
بحث ما با مسئولان بانک مرکزی این بود که اگر تولیدکننده ارز را از بازار آزاد بخرد یا مواد تولید دارو را از خریدار تهیه کند و تنها اجازه تولید دارو را در داخل کسب کرده و آن را تولید کند، آنوقت پس از صادرات این دارو، چه باید کرد؟ موضوع اینجاست که دارو در داخل تولید شده ولی در نهایت از کشور خارج می‌شود. به‌همین دلیل بانک مرکزی معتقد است که در این صورت هم صادرکننده دارو موظف است ارز را برگرداند. به نظر من منطق مسئولان این بانک پذیرفتنی است چون قوانین و ضوابط داخلی این‌طور تنظیم شده و ما در سندیکا تمام این چارچوب‌ها را پذیرفته‌ایم.
– تصور شما از انگیزه شرکت‌های داخلی برای صادرات دارو در این شرایط سخت چیست؟
فراموش نکنید زمانی‌که اقلیم کردستان بسته شد، بازاری را که سال‌ها برای آن فعالیت کرده بودیم از دست دادیم. مصرف‌کننده وقتی در بازار کمبود داروی شما را احساس کند، از رقیب‌تان خرید می‌کند. او از شما به‌عنوان تامین‌کننده دارو ناامید می‌شود. در این هنگام خریدار، خوشحال است که یک شرکت دارویی دیگر داروی مورد نیازش را تامین کرده است. حالا اگر شما بعد از رفع محدودیت‌ها دوباره به بازار برگردید و از او انتظار خرید دارو داشته باشید، بی‌فایده است. او می‌گوید آن روز که به داروی شرکت تو نیاز داشتم، غایب بودی در حالی‌که رقیب‌ات بود، هست و خواهد بود. بنابراین ترجیح می‌دهم از رقیب تو خرید کنم. پس شما هر چه زیرساخت داشتید، یک شبه از دست داده‌اید. اکنون باید دوباره وقت بگذارید و هزینه کنید تا اطمینان خریدار را دوباره جلب کنید. جلب این اطمینان، انرژی مضاعف می‌طلبد. تولید و صادرکنندگان داخلی اصرار دارند مشتری تعریف شده خود را حفظ کنند. مسئولان سازمان غذا و دارو هم با درک متقابل، نهایت همکاری را انجام می‌دهند. باید در نظر گرفت در شرایط اعمال تحریم‌ها، آن‌ها هم محدودیت‌های قابل توجهی دارند. نکته مهم در بازار صادرات، تداوم حضور و حفظ کیفیت است. مصرف‌کنندگان هر تداوم و حضوری را قبول نمی‌کنند بلکه باید از نظر کیفی هم آن‌ها را، راضی نگه داشت. این کیفیت به زیرساخت‌های داخلی تولید دارو برمی‌گردد. به‌عبارت دیگر، صادرات بر دوش تولید داخل سوار است. شما نمی‌توانید بگویید من یک بنگاه صادراتی هستم ولی زیرساخت‌های من از جای دیگری تامین می‌شود.
– با این همه کمیته صادرات سندیکا اوایل اردیبهشت‌ماه امسال به‌عنوان فعال‌ترین کمیته سندیکا انتخاب و از آن تقدیر شد.
همین که شرکت‌ها در این شرایط سخت، مشغول فعالیت تولید و صادرات دارو هستند، بهترین اتفاق ممکن است البته این را هم اضافه کنم که از لطف دوستان برای انتخاب کمیته صادرات به‌عنوان کمیته فعال سندیکا متشکرم و از نظر من بقیه کمیته‌ها از جمله کمیته آموزش هم فعالیت‌های چشمگیری داشته‌اند.
