دکتر غلامرضا اخوان فرید، عضو هیأتمدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران است. با او درباره وضعیت صنعت داروسازی ایران در سال جاری به گفتوگو پرداختیم. او همچنین از آییننامه جدید سندیکا درباره ممنوعیت جایزه دادن شرکتهای تولیدکننده و توزیعکننده به داروخانهها، گفت. دکتر اخوان فرید معتقد است، جایزه دادن هیچ کمکی به توسعه نمیکند و اینطور نشان میدهد که داروی تولید داخلی، بیکیفیت است. او میگوید بهتر است شرکتها، هزینه جایزهها را صرف تحقیقات و پژوهش کنند چون توسعه بدون پژوهش و فناوری، شدنی نیست. این گفتوگو را در ادامه بخوانید.
- به عقیده شما مشکلات صنعت داروسازی تا چه میزان از تحریمها نشأت گرفته است؟
فکر میکنم این موضوع از دو دیدگاه قابل بررسی است. اگرچه تحریمهای ظالمانه دولت آمریکا علیه کشور ما، سبب شد از نظر اقتصادی آسیبهای فراوانی ببینیم اما مزیتهایی را نیز به همراه داشت. یکی از این مزیتها، این بود که واحدهای تولیدی، کارآفرینان، پژوهشگران و محققان، همت مضاعف کردند و در جهت رفع کمبودها، گامهای ارزشمندی برداشتند.
خوشبختانه در صنعت داروسازی ایران، اتفاقهای مثبتی رخ داده است تا جاییکه توانستیم تا حدود زیادی جلوی واردات داروهایی که مشابه تولید داخل بودند را بگیریم. سازمان غذا و دارو همیشه نگران این موضوع بود اما امروز با تلاشهای فراوانی که در میان تولیدکنندگان داخلی صورت گرفته، دیگر این نگرانی وجود ندارد. امسال، سال رونق تولید است و من یقین دارم واحدهای داروسازی کشور، مصممتر از سال پیش فعالیت خواهند کرد و بهرغم مشکلاتی که وجود دارد، کمبودها را جبران میکنند.
- ارتباطهای درون صنفی صنعت داروسازی را چگونه ارزیابی میکنید؟
با حضور سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران بهعنوان یک سازمان تنظیمکننده، شرکتها و نهادها و حلقههای مرتبط با صنعت دارو، به خوبی با یکدیگر در ارتباط هستند. اگر رونقی نیز در صنعت داروسازی مشاهده میشود، بهدلیل ارتباط مناسبی است که حلقههای مختلف صنعت با یکدیگر دارند. بخشهای مختلف صنعت داروسازی باید با یکدیگر در ارتباطی مستمر و پایدار به سر ببرند.
اگر یک شرکت تولیدکننده با پزشک، داروساز و بیمار در ارتباط نباشد، نمیتواند متوجه شود فرآوردهای که تولید میکند تا چه حد با کیفیت است. ذینفعان شرکتهای تولیدکننده در درجه اول، پزشکان هستند چون آنها هستند که دارو را برای بیمار تجویز میکنند. آنها باید متقاعد شوند که داروی ایرانی با کیفیت است.
شرکتهای داروسازی چند کار را باید در اولویت قرار دهند. اول اینکه همواره دارای نوآوری باشند و سعی کنند به جای اینکه سهم بیشتری از بازار را با جایزه دادن بهدست آورند، واحدهای خود را مجهز به R & D کنند و روی داروهایی با مولکولهای جدید کار کنند. این موضوع سبب میشود که بار علمی محققانشان افزایش پیدا کند و راه توسعه واقعی را پیدا کنند. به نظر من توسعه بدون پژوهش و فناوری شدنی نیست.
- در مورد آییننامه جدید سندیکا در مورد ممنوعیت جایزه دادن شرکتهای داروسازی به داروخانهها بگویید.
طی محاسبات و بررسیهایی که بهعمل آمده، شرکتهای داروسازی در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ بیش از هزار و سیصد میلیارد تومان، جایزه دادهاند. این پول تقریبا معادل سودی بوده است که شرکتهای داروسازی بهدست آوردهاند. اگر این هزینهها کم شود، میتواند صرف توسعه صنعت داروسازی شود. جوایز، اول از همه اثرات مخربی در جامعه پزشکان، داروسازان و بیماران خواهد داشت. چراکه مصرفکنندگان، داروخانهها و حتی پزشکان، ممکن است این تصور را داشته باشند که دارو، کیفیت لازم را نداشته که تولیدکننده مجبور شده برای فروش آن اقدام به دادن جایزه کند.
اگر ما سیاستی را درباره کنترل جوایز مد نظر قرار ندهیم، ممکن است به سالهای گذشته برگردیم. ما باید به سمتی حرکت کنیم که بتوانیم یک صنعت مترقی، پویا، با کیفیت و بهروز داشته باشیم. بنابراین ما در کمیته نظارت بر بازار سندیکا، عملکرد شرکتهای داروسازی را رصد میکنیم. از طریق بازرسهای شرکتهای پخش و تولیدکنندهها میتوانیم کنترل مناسبی روی این حوزه داشته باشیم. امیدواریم حرکت کشور طوری باشد که بتوانیم هر چه زودتر در حذف تحریمها و برطرف ساختن مشکلاتی که در خصوص تامین ارز و کمبود نقدینگی وجود دارد، موفق باشیم. امیدواریم شرایطی پدید آید که شرکتهای داروسازی مجبور به خودزنی و جایزه دادن نشوند.
- نمایشگاه دارو و صنایع وابسته (ایران فارما) را چگونه ارزیابی میکنید؟
ایران فارما، نمایشگاهی است که به واقع با شکوه برگزار میشود و واحدهای تولید با علاقه خاصی در این رویداد مشارکت میکنند. بدون شک انتظارات بزرگی میتوان از این رویداد داشت اما بیشتر از هر چیزی، امیدوارم بُعد فرامرزی ایران فارما بیشتر از گذشته باشد. به نحوی که بتوانیم این نمایشگاه را به کشورهای همجوار طوری معرفی کنیم که حضور صادرکنندههای فرآوردههای دارویی و خریداران دارو در ایران، بیشتر و پر رنگتر شود. به عقیده من با این نگاه برون مرزی، میتوانیم بهرهبرداری بیشتری از این نمایشگاه داشته باشیم. انتظار دیگری هم داریم. اینکه خانواده دارویی ایران، فراتر از تولیدکنندههای داروها، در این رویداد مشارکت کنند. صنایع بستهبندی، فعالان مواد اولیه و حلقههای دیگر صنعت داروسازی نیز باید در این نمایشگاه حضور داشته باشند تا هر روز به وسعت این رویداد افزوده شود.
